Handbook:Alpha/Installation/Disks/tr

Kurulum
Kurulum hakkında
Ortamı seçme
Ağı yapılandırma
Diskleri hazırlama
stage3 kurulumu
Temel sistem kurulumu
Çekirdeği yapılandırma
Sistemi yapılandırma
Araçları kurma
Açılış yükleyici
Sonlandırma
Gentoo ile çalışma
Portage'a giriş
USE bayrakları
Portage özellikleri
Init sistemi
Ortam değişkenleri
Portage ile çalışma
Dosya ve dizinler
Değişkenler
Yazılım dalları
Ek araçlar
Özel portage ağacı
Gelişmiş özellikler
Ağ yapılandırması
Başlangıç
Gelişmiş yapılandırma
Modüler ağ
Kablosuz ağlar
Özellik ekleme
Dinamik ağ yönetimi

Blok aygıtlarına giriş

Blok aygıtları

Şimdi de Gentoo Linux'a, hatta genel olarak Linux'a disk açısından bakalım ve dosya sistemleri, disk bölümleri ve blok aygıtlarını inceleyelim. Bu kavramlar anlaşıldıktan sonra Gentoo Linux kurulumu için disk ve dosya sistemi yapılandırmasına geçeceğiz.

Öncelikle blok aygıtlarına bakalım. Muhtemelen en ünlü blok aygıtı, Linux sistemindeki ilk diski simgeleyen /dev/sda'dir. Sisteme SCSI, Serial ATA ve hatta IDE kanalı ile bağlanmış diskler bile /dev/sd* olarak isimlendirilir. Eski sistemlerde IDE'ler /dev/hd* olarak isimlendirilmekteydi.

The following table will help readers determine where to find a certain type of block device on the system:

Type of device	Default device handle	Editorial notes and considerations
NVM Express (NVMe)	/dev/nvme0n1	The latest in solid state technology, NVMe drives are connected to the PCI Express bus and have the fastest transfer block speeds on the market. Systems from around 2014 and newer may have support for NVMe hardware.
SATA, SAS, SCSI, or USB flash	/dev/sda	Found on hardware from roughly 2007 until the present, this device handle is perhaps the most commonly used in Linux. These types of devices can be connected via the SATA bus, SCSI, USB bus as block storage.
MMC, eMMC, and SD	/dev/mmcblk0	embedded MMC devices, SD cards, and other types of memory cards can be useful for data storage. That said, many systems may not permit booting from these types of devices. It is suggested to not use these devices for active Linux installations; rather consider using them to transfer files, which is their design goal. Alernatively they could be useful for short-term backups.
IDE/PATA	/dev/hda	Older Linux kernel drivers for IDE/Parallel ATA hardware displayed rotational block storage devices connected to the IDE bus starting at this location. Generally these types of devices has been phased out of personal computers since the year 2003, which is when the computer industry standard shifted to SATA. Most systems with one IDE controller could support four devices (hda-hdd). Alternative naming for these older interfaces include Extended IDE (EIDE) and Ultra ATA (UATA).

Yukarıdaki blok aygıtının ismi, diske erişmemizde yardımcı olan bir arayüzdür. Kullandığınız programlar, diskin nasıl bağlandığı ile ilgilenmeden, bu blok aygıtlarını kullanarak diskiniz üzerinde işlem yaparlar. Programlar diski basitçe, 512-byte'lık bloklar halinde erişilebilen bir kaydetme ortamı olarak görecektir.

Dosya sistemlerini oluşturmak

Giriş

Disk bölümlerimizi oluşturduğumuza göre, şimdi üzerlerinde bir dosya sistemi yaratma zamanı. Gelecek bölümde Linux'un desteklediği bazı dosya sistemlerini açıklayacağız. Zaten bildiğiniz bir konu ie disk bölümünü biçimlendirme kısmından devam edebilirsiniz.

Dosya sistemleri

Kullanabileceğiniz çok sayıda dosya sistemi mevcut. Bazıları alpha mimarisinde kararlı durumda. Önemli disk bölümlerinde kullanacağınız dosya sistemleri için özelliklerini ve desteklenip desteklenmediğini okumanızı tavsiye ediyoruz.

ext2

Denenmiş ve köklü bir Linux dosya sistemidir ancak metadata journaling (günlük tutma) özelliği yoktur. Bu sebeple dosya sistemi kararsız durumda ise sistem açılış sırasında doğruluğunu kontrol etmek için oldukça vakit harcayabilir. Modern dosya sistemlerindeki günlük tutma özelliğinin getirilerinden dolayı artık pek tercih edilmemektedir.

ext3

ext2 dosya sisteminin günlük tutan sürümüdür. Nerdeyse tüm durumlarda yüksek performans sağlayan HTree index yapısını kullanır. Kısaca ext3, kaliteli ve güvenilir bir dosya sistemidir.

ext4

Önceleri ext3'ün bir kopyası olarak başlanmasına rağmen, artık ext3'ün devamı niteliğini taşıyan bu dosya sistemi fazla sayıda yeni özellik ve performans artışı getirmektedir. 1 EB (1 milyon terabayt) disk bölümleri ve 16 terabayt boyutundaki dosyalar ile çalışabilir. ext2/3'de kullanılan "bitmap block allocation" altyapısının yerine ext4'de "extents" kullanılmaktadır, bu da büyk dosyalarda performans kaybını engellemekte ve alt seviyede bölünmeleri azaltmaktadır. Ext4 ayrıca daha gelişmiş allocation algoritmalarını da destekler, bu sayede kullanıcı dosya sistemi üzerindeki düzeni daha optimize hale getirebilir. Ext4 tüm amaçlar ve platformlar için kullanılabileceği önerilen bir dosya sistemidir.

JFS

IBM'in yüksek performanslı günlük tutan dosya sistemidir. Çoğu durumda performans sağlayan, hafif bir dosya sistemidir ve B+tree yapısı kullanır.

ReiserFS

Bir başka B+tree altyapılı ve günlük tutan dosya sistemi. Genel olarak performansı (özellikle çok sayıda ufak dosya ile işlem yaparken) gayet iyi olmasına rağmen, son zamanlarda pek fazla bakımı yapılmayan bir dosya sistemidir.

XFS

Esnekliği ve özellikleri ile ön plana çıkan ve günlük tutan bir dosya sistemdir. Ancak donanım arızalarında diğer dosya sistemlerine göre daha fazla sorun çıkarabilmektedir.

vfat

FAT32 olarak da bilinir, Linux tarafından desteklenir ancak yetkilendirme altyapısı desteği yoktur. Genellikle (Microsoft Windows gibi) bazı işletim sistemleri ile uyumluluk amacıyla kullanılır ancak bazı gömülü sistem yazılımları (firmware'ler) için zorunludur (UEFI gibi).

Ufak disk bölümlerinde (8GB'dan az) ext2, ext3 veya ext4 kullanacaksanız dosya sistemini oluştururken yeterli inode sayısına sahip olacak şekilde oluşturmanız gerekmekte. mke2fs öntanımlı olarak boyuta göre inode sayısını ayarladığından, küçük disk bölümlerinde elle müdahale tavsiye edilmekte.

ext2'de bu işlem şöyle yapılabilir:

root #mke2fs -T small /dev/<aygit>

Bu sayede inode sayısı her 16kB'dan her 4kB'a inerek dörde katlanacaktır. Oran değiştirilerek bu daha da fazla yapılabilir:

root #mke2fs -i <oran> /dev/<aygit>

Disk bölümünü biçimlendirme

Fiziksel veya mantıksal bir disk bölümünü bir dosya sistemi ile biçimlendirmek için kullanabileceğiniz araçlar bulunmakta:

Dosya sistemi	Oluşturma komutu
ext2	mkfs.ext2
ext3	mkfs.ext3
ext4	mkfs.ext4
reiserfs	mkreiserfs
xfs	mkfs.xfs
jfs	mkfs.jfs
vfat	mkfs.vfat

For instance, to have the boot partition (/dev/sda1) in ext2 and the root partition (/dev/sda3) in ext4 as used in the example partition structure, the following commands would be used:

root #mkfs.ext2 /dev/sda1

root #mkfs.ext4 /dev/sda3

Şimdi mantıksal veya fiziksel bölümlerinizi biçimlendirebilirsiniz.

Swap Bölümünü Etkinleştirme

Bir bölümü swap haline getirmek için mkswap kullanılır:

root #mkswap /dev/sda2

Swap bölümünü aktifleştirmek için ise swapon:

root #swapon /dev/sda2

Yukardaki adımları kullanarak swap bölümlerini oluşturabilir ve kullanabilirsiniz.

Bağlamak

Artık disk bölümlerimizde birer dosya sistemi de var, yani sisteme bağlayabiliriz. mount komutuna gerekli dizinleri parametre olarak verip bağlayabiliriz. Örneğin kök ve boot bölümünü bağlayalım:

root #mount /dev/sda3 /mnt/gentoo

root #mkdir /mnt/gentoo/boot

root #mount /dev/sda1 /mnt/gentoo/boot

Not
Eğer /tmp/ dizini farklı bir disk bölümündeyse, bağladıktan sonra izinlerini değiştirmeniz gerekmekte:

root #chmod 1777 /mnt/gentoo/tmp

Bu ayrıca /var/tmp için de geçerli.

İleri adımlarda proc (çekirdeğin kullandığı sanal arayüz) ve diğer özel dosya sistemlerini de bağlayacağız. Ancak önce Gentoo kurulum dosyalarını yükleyeceğiz.

← Ağı yapılandırma Home stage3 kurulumu →