Skrócony Podręcznik Instalacji Gentoo AMD64 (x86_64) [bez UEFI]
Ta instrukcja pozwala na instalacje systemu opartego na OpenRC ze środowiskiem graficznym GNOME oraz menedżerem pakietów 'Portage'. Jest ona skrócona do minimum, aby uprościć zrozumienie i przeprowadzenie procesu instalacji. Zakłada instalację w trybie MBR (nie UEFI) z pominięciem niektórych kroków (wykonanych później) w celu najszybszego uruchomienia nowego systemu. Powodzenia!
Oryginalna, pełna wersja angielska (na której oparto niniejszą): wiki.gentoo.org/wiki/Handbook:AMD64
Instalacja Gentoo
Pobierz 'LiveGUI USB Image' https://www.gentoo.org/downloads/
Polecam instalację poprzez uruchomienie komputera z 'LiveGUI USB Image'. Jest to obraz płyty z graficznym interfejsem użytkownika, który można nagrać na pendrive (poleceniem 'dd' w Linuksie lub programem rufus). Pozwala on, jeżeli masz dostęp do internetu, uruchomić Gentoo i zainstalować system. W przypadku problemów z bootowaniem, możesz spróbować użyć dodatkowych opcji podczas uruchamiania (np. gentoo acpi=off doapm).
Pobierz 'Stage 3' https://www.gentoo.org/downloads/
Aby zainstalować system oparty o OpenRC ze środowiskiem GNOME wybierz architekturę amd64 (aka x86_64,x64,Intel 64) - desktop profile|openrc.
Automatyczne połączenie internetowe (np. używając "komórki"-USB Tethering)
Zazwyczaj konfiguracja sieci jest ustawiana automatycznie, sprawdź czy działa:
root # ping -c 3 www.gentoo.org
Jeżeli nie działa, możesz spróbować posłużyć się poleceniami: ifconfig, ip addr; aby znaleźć nazwę interfejsu sieciowego i uaktywnić go poleceniem dhcpcd "nazwa interfejsu".
Alternatywa ('Minimal Installation CD'): Możesz przeglądać tą dokumentację podczas instalacji
Jeżeli jednak wystartowałeś komputer z zalecanego przez developerów "Minimal Installation CD' to, aby przeglądać Podręcznik podczas instalacji najpierw utwórz konto użytkownika (opis w punkcie 5.4), potem wciśnij Alt+F2 żeby przejść do nowego okna terminalu (TTY).
Następnie uruchom przeglądarkę 'links' :
user $
links https:// wiki.gentoo.org/wiki/User:Andrzej.obremski/Translating_Polish
Aby wrócić do poprzedniego okna terminalu, wciśnij Alt+F1.
Tworzenie systemu plików (formatowanie partycji)
Tworzenie partycji
Utwórz jedną lub wiele partycji z tablicą partycji MBR (ewentualnie GPT) programem 'gparted' lub trybie tekstowym np. fdisk /dev/sda (alternetywa dla GPT - 'parted').
Poniższe przykłady dotyczą trybu startowego Legacy-BIOS w odróżnieniu od UEFI (którego stare komputery nie mają).
UWAGA:
Zaznaczyć należy, że wybierając jedną partycję, to zawartość katalogu /boot znajduje się na partycji systemowej ( / ) i nie zawsze bootloader jest w stanie odczytać jej zawartość. Jednak w obecnych czasach bez problemu można zainstalować np. Ubuntu/Mint z bootloaderem GRUB2 na jednej partycji ext4, xfs, (btrfs?) i podobno f2fs, (zfs?).
Pomocne polecenia w trybie tekstowym:
blkid (wyświetla urządzenia dyskowe i partycje w systemie);
lsblk (wyświetla "drzewo" dysków/partycji wraz z punktami montowania).
Wybieramy system plików
Linux obsługuje wiele systemów plików, jednak każdy z nich ma swoje specyficzne cechy i przeznaczenie. Deweloperzy Gentoo rekomendują system do ogólnych zastosowań - ext4. Na dyskach SSD warto wyłączyć indeksowanie, gdyż przyspiesza to pracę dysku (jednak w przypadku awarii zasilania zwiększa awaryjność).
W przypadku dysku talerzowego HDD w laptopach polecam system XFS. Jest on, według mnie, szybszy ale w przypadku awarii zasilania bardziej awaryjny.
Możliwe jest też zastosowanie na laptopie systemu F2FS, który działał u mnie (z oddzielną partycją /boot) szybko z opcjami montowania: noatime, nodiscard,active_logs=4
Niektórzy użytkownicy rekomendują powyższy system plików dla SSD, a dla HDD - btrfs.
Formatujemy partycję startową (/boot) :
root # mkfs.ext4 /dev/sda1
Formatujemy partycję systemową (/) i wyłączamy na niej indeksowanie:
root # mkfs.ext4 /dev/sda2 -O ^has_journal
Przestrzeń wymiany (partycję swap) formatujemy poleceniem:
root # mkswap /dev/sda3
Rozpakowanie 'Stage 3'
Możemy ewentualnie włączyć partycję 'swap' (np. gdy mamy mało pamięci RAM):
root #
swapon /dev/sda3
Tworzymy katalog /mnt/gentoo w którym montujemy partycję docelową instalacji:
root #
mkdir /mnt/gentoo
root # mount /dev/sda2 /mnt/gentoo
UWAGA: W przypadku pełnego obrazu systemu (np. Funtoo GNOME) i kożystania z partycji /boot :root # mount /dev/sda1 /mnt/funtoo/boot
Po skopiowaniu 'stage 3' do partycji docelowej instalacji, wypakowujemy archiwum:
root #
cd /mnt/gentoo
root # tar xpvf stage3-*.tar.xz --xattrs-include='*.*' --numeric-owner
UWAGA: Pomijam konfiguracje opcji kompilacji w pliku /etc/portage/make.conf , gdyż zostanie to ustawione w następnym etapie - po uruchomieniu nowego systemu. Pominięto też wybranie szybkiego serwera ze źródłami do kompilacji (mirror' u) - mirrorselect -i -o >> /mnt/gentoo/etc/portage/make.conf
'Chroot' do nowego systemu
Konfiguracja repozytorium 'Gentoo Ebuild' - utwórz katalog, jeżeli nie istnieje: mkdir --parents /mnt/gentoo/etc/portage/repos.conf
Skopiuj konfigurację repozytorium dostarczoną przez menedżer pakietów 'Portage' do docelowego katalogu:
root # cp /mnt/gentoo/usr/share/portage/config/repos.conf /mnt/gentoo/etc/portage/repos.conf/gentoo.conf
Kopiowanie informacji DNS w celu poprawnego połączenia sieciowego:
root #
cp --dereference /etc/resolv.conf /mnt/gentoo/etc/
Dołącztaranie wymaganych punktów montowania:
root #
mount --types proc /proc /mnt/gentoo/proc
root #
mount --rbind /sys /mnt/gentoo/sys
root #
mount --rbind /dev /mnt/gentoo/dev
root #
mount --bind /run /mnt/gentoo/run
"Przejście" do nowego systemu:
root #
chroot /mnt/gentoo /bin/bash
root #
source /etc/profile
root #
export PS1="(chroot) ${PS1}"
Montowanie partycji /boot (jeżeli kożystasz):
root # mount /dev/sda1 /boot
Pobierz "migawkę" repozytorium ebuild' ów Gentoo
root # emerge-webrsync
Pomijam wybór profilu, gdyż jest on już ustawiony w pobranym 'stage 3' (desktop/openrc): eselect profile list, eselect profile set ...
Pomijam aktualizację systemu: emerge --ask --verbose --update --deep --newuse @world
, gdyż zostanie ona zrobiona w następnym etapie - po uruchomieniu nowego systemu. Pomijam również ustawienia dodatkowych flag USE w make.conf.
Konfiguracja strefy czasowej
Żeby ustawić strefę czasową dla Polski, wpisz:
root #
echo "Europe/Warsaw" > /etc/timezone
root # emerge --config sys-libs/timezone-data
W przypadku korzystania z systemu Windows można ustawić zegar sprzętowy na czas lokalny w /etc/conf.d/hwclock (nie zalecam, lepiej zmienić ustawienia zegara w 'Windows').
Pomijam ustawienie polskiej lokalizacji: nano -w /etc/locale.gen; locale-gen; eselect locale list; eselect locale set ...;
aktualizacja profilu:env-update && source /etc/profile && export PS1="(chroot) ${PS1}"
- zostanie ona wybrana w następnym etapie po uruchomieniu nowego systemu.
Instalowanie jądra wymaganego do uruchomienia systemu
Niekiedy potrzebna jest instalacja dodatkowych sterowników (firmware) dla sprzętu: emerge --ask sys-kernel/linux-firmware
W celu przyśpieszenia procesu instalacji, zainstaluj "gotową" (skompilowaną) wersję:
root #
emerge gentoo-kernel-bin
oraz bootloader, np. LILO:
root #
emerge lilo
Więcej informacji konfiguracyjnych bootloader' ów w języku angielskim: Handbook:AMD64/Installation/Bootloader#Alternative 1: LILO
Ustawienia końcowe (przed pierwszym uruchomieniem)
Konfiguracja pliku 'fstab'
W pliku /etc/fstab określ montowane przy uruchomianiu systemu partycje - root ( / ) oraz (jeżeli są) boot i swap .Ostatnie pole określa kolejność sprawdzania systemu plików przez 'fsck' (jeżeli system był nieprawidłowo zamknięty). Partycja root powinna mieć ustawioną wartość 1
, reszta partycji winna mieć wpisaną 2
(albo 0
jeżeli sprawdzanie systemu plików nie jest konieczne). Przykładowy plik /etc/fstab
/dev/sda1 /boot ext4 defaults 0 2 /dev/sda3 none swap sw 0 0 /dev/sda2 / ext4 noatime 0 1
Nadaj nazwę swojemu komputerowi
root # nano -w /etc/conf.d/hostname
Ustaw hasło użytkownika 'root' (administratora)
root #
passwd
Opcjonalnie dodaj konto "zwykłego" użytkownika
Dodanie i ustawienie hasła dla użytkownika andrzej wraz z dodaniem go do grupy users:
root #
useradd -m -G users andrzej
root #
passwd andrzej
Opcjonalnie ustaw fonty wyświetlane w terminalu
Ustawienia klawiatury dla języka polskiego (pl) :
root # nano -w /etc/conf.d/keymaps
Żeby ustawić klawiaturę i fonty dla bieżącej sesji wpisz: loadkeys pl ; setfont Lat2-Terminus16
"Resetowanie" systemu (zamknięcie systemu i ponowne uruchomienie)
Przed zrestartowaniem należy zainstalować DHCPCD, żeby móc uruchomić internet:
root ~# emerge dhcpcd
Jeżeli nie masz zainstalowanego bootloader'a (np. GRUB2):
root ~# emerge lilo
Przykładowy plik /etc/lilo.conf
(zaczerpnięty ze Slackware Linux)
# Dodaje opcje uruchomieniowe kernela: append="root=/dev/sda6 acpi=off doapm" # Ustawienie powinno działać na większości komputerów, usuwa ona limit sektorów dysku: lba32 # Jeżeli 'lba32' nie działa, użyj ustawienia 'linear': #linear # Ta opcja sprawia, że odczyt kernel'a i 'initrd' następuje dużo szybciel: compact # Zainstaluj LILO w MBR na urządzeniu: boot = /dev/sda map = /boot/.map prompt # This is given in tenths of a second, so 600 for every minute: timeout = 1 # Override dangerous defaults that rewrite the partition table: change-rules reset # VESA framebuffer console @ 800x600x256 vga = 773 # Normal VGA console #vga = normal image = /boot/vmlinuz-5.15.32-gentoo-dist initrd = /boot/initramfs-5.15.32-gentoo-dist.img root = /dev/sda6 label = gentoo read-only
Żeby wpisać konfigurację startową do MBR dysku:
root # lilo
Wyjdź ze środowiska 'chroot' i odmontuj wszystkie zamontowane partycje, potem wpisz "magiczną" komendę, po której okaże się czy Twój nowy system szczęśliwie wystartuje:
root #
exit
root #
cd
root #
umount -l /mnt/gentoo/dev{/shm,/pts,}
root #
umount -R /mnt/gentoo
root #
reboot
Gdy uruchomisz nowe środowisko Gentoo, dokończ konfigurację graficzną GNOME.